Spelenderwijs produceren

Als u kinderen heeft of zelf al eens een spelletje speelt, is het u allicht niet ontgaan – de overstap die het populaire spel Fortnite gemaakt heeft naar hoofdstuk 2. De concepten en benadering waarmee de makers van games er in slagen om ons zodanig te boeien en te binden is een specialisme geworden dat ook in andere sectoren ingang vindt. Zelfs de industrie lijkt nu open te staan voor gamification.

Industriële productie herleiden tot een spelletje – dat zou wat te kort door de bocht zijn om het concept gamification te duiden. Het zou ons allicht ook de toorn van de health & safety manager opleveren en dat risico willen we liever niet lopen.

De meeste principes van gamification zijn trouwens nauwelijks toepasbaar in een professionele context. Veel van de trucs die door makers van spelletjes ingezet worden om spelers te lijmen komen uiteindelijk neer op het aloude “carrot on a stick” principe waarbij telkens een volgende doel wordt voorgehouden. Een tweede reeks van trucs speelt in op de natuurlijke verzameldrang van mensen door prestaties van spelers te belonen met badges, skins en andere rewards.

In een professionele context zou de implementatie van dergelijke principes al snel neerkomen op de introductie van KPI’s die het risico lopen niet langer in lijn te zijn met de businessdoelstellingen van een onderneming.

Immersive interaction

Waar de principes van gamification echter wel ingang vinden, is bij het ontwikkelen van user interfaces. Computerspelletjes houden heel wat repetitieve taken in die daar op een of andere manier toch boeiend blijven voor de speler. Dat principe wil men via gamification ook in industriële user interfaces bewerkstelligen.

Een eerste principe dat daarbij toegepast wordt is simpelweg het aantrekkelijker maken van user interfaces. Dat hoeft inhoudelijk niet meteen een verandering in te houden. Als de visualisatie er gewoon leuk uitziet en de interactie heel natuurlijk en prettig is, nodigt de user interface uit om volop gebruik te maken van alle features en functies die in moderne machines en instrumenten beschikbaar zijn.

Een specifieke term die in dat verband gebruikt wordt, is “immersive interaction” – het principe waarbij een speler helemaal opgaat in een spel en geen aandacht meer heeft voor wat er om zich heen gebeurt. Dat is opnieuw iets om voorzichtig mee om te gaan in een industriële context, maar het klopt natuurlijk wel dat een user interface zo ontwikkeld kan worden dat het voor de operator een plezier kan worden om het onderliggende proces te optimaliseren of de output te maximaliseren. Het gebruiken van de user interface wordt dan heel “satisfying”, zoals dat bij de post-millennials heet.

Real-time 3D

Een van de technieken waarmee dat gerealiseerd wordt in grafische user interfaces, is het gebruik van real-time 3D visualisatie. De operator krijgt dan elementen van een machine of van de werkstukken te zien in 3D en ziet ook in real-time het effect daarop van zijn handelingen.

In veel gevallen is dat uiteindelijk slechts een grafische voorstelling van de parameters en variabelen die anders in cijfers op zijn scherm zouden komen. Maar het zorgt wel voor een aangename en ook meer intuïtieve ervaring.

Een dergelijke grafische user interface helpt ook bij het doorbreken van de monotonie, wat een van de centrale uitdagingen is in gamification.

Model–View–Viewmodel

In een tweede stap gaat het niet langer alleen over het aantrekkelijker maken van user interfaces maar wordt ook de manier waarop een machine of proces beheerd en aangestuurd wordt in vraag gesteld.

Een principe dat tegenwoordig toegepast wordt bij het ontwikkelen van user interfaces heet MVVM, wat staat voor Model–View–Viewmodel. Het concept dat zijn oorsprong vindt in de IT-wereld en ontwikkeld werd bij Microsoft, houdt in dat er een laag ontwikkeld wordt tussen de user interface en het onderliggende niveau. In de IT-wereld is dat onderliggende niveau vaak een databank. In een industriële context zou het een PLC kunnen zijn.

Wat men met MVVM beoogt is om in die tussenliggende laag te definiëren wat er allemaal in de user interface moet komen qua inputs en outputs zonder meteen vast te leggen hoe die user interface eruit zal zien. Het gevolg daarvan is dat men vervolgens bij het ontwikkelen van de eigenlijke user interface niet meer hoeft te denken in de logica van het onderliggende niveau maar enkel de abstractie in de tussenlaag hoeft te implementeren.

Dit principe maakt het mogelijk om user interfaces te ontwikkelen die qua look en feel veel dichter aanleunen bij wat we gewoon zijn van auto’s, mobiele telefoons en dus ook computerspelletjes.

Dat doet een belletje rinkelen? Wel, het gaat inderdaad om een fenomeen dat al een tijdje aan de gang is maar nu dus ook op een zeer systematische en doelgerichte manier benaderd wordt. Die manier – dat is gamification.

© Productivity.be, 16/10/2019, Tekst: Erwin Vanvuchelen, Foto: Epic Games